Hoe helpt Blockchain bij het digitaliseren van de supply chain in de sierteelt?

Onlangs bezocht ik een interessant seminar van Tuinbouw Digitaal over Blockchain. Deze innovatieve technologie mag zich al enkele jaren verheugen in een overweldigende belangstelling. Het schijnt dé oplossing te zijn van alle data-uitwisselingsproblemen.

De titel van het seminar was dan ook goed gevonden: ‘Blockchain: Haarlemmerolie?!’. Is Blockchain inderdaad het middel tegen alle kwalen? Het antwoord na de middag was ontkennend. Nee, Blockchain is geen oplossing voor alle problemen,  maar wel een veelbelovende technologie die ketendigitalisering op een hoger plan kan brengen. Ook in de tuinbouw. Hoe?

Wat maakt Blockchain nu zo bijzonder?

Blockchain is een nieuwe manier van data delen en transacties faciliteren. Een transactie kan van alles zijn: financieel zoals bij Bitcoin, maar bijvoorbeeld ook een transportopdracht, FairTrade-certificering, fytosanitaire keuring, kwaliteitscontrole of de overdracht van Deense karren aan een vervoerder.

Technisch gezien is Blockchain uniek door de combinatie van een aantal eigenschappen, met name:

• Transacties worden altijd gelinkt aan de voorgaande transactie en zijn dus herleidbaar (traceerbaar) naar de bron.
• Deelnemers aan een Blockchain netwerk doen één op één zaken op basis van consensus en niet via een centrale intermediair (zoals een bank of controleur).
• Alle deelnemers hebben een kopie van de data en zijn dus niet afhankelijk van een centrale database.
• De data worden versleuteld opgeslagen en zijn na goedkeuring niet meer te veranderen.

Blockchain maakt het hierdoor mogelijk om veilig data te delen, waarbij je er vanuit kan gaan dat er geen ongewenst gebruik van jouw data wordt gemaakt. Het geeft ook klanten en overheden het vertrouwen dat er niet gesjoemeld is. Daarmee neemt het een van de belangrijkste drempels voor ketentransparantie weg. En door meer data te delen in de keten kunnen enorme slagen gemaakt worden in efficiency, kwaliteit, voedselveiligheid, duurzaamheid en consumentenvertrouwen.

Met Blockchain reduceerde de Amerikaanse retailer Walmart bijvoorbeeld de tijd om de herkomst van mango’s te traceren van bijna zeven dagen naar 2,2 seconden. Blockchain vermindert ook de bureaucratie en verkort de keten omdat centrale goedkeuring van transacties niet meer nodig is. Zoals bijvoorbeeld bij het we.trade platform voor internationale betalingen.

Het is dan ook begrijpelijk dat de verwachtingen hooggespannen zijn...

Kansen Blockchain in de tuinbouw

Blockchain heeft echter ook nadelen. Validatie op basis van consensus vraagt veel computercapaciteit. Vooral bij grote Blockchains duurt het controleren lang. De technische schaalbaarheid is beperkt en het koppelen op basis van standaarden is nog een uitdaging. Ook is de organisatorische invulling vaak lastig. Het is daarom zaak om Blockchain gericht in te zetten voor toepassingen waar de bovengenoemde voordelen optimaal tot hun recht komen.

Bijvoorbeeld waar vertrouwen in data doorslaggevend is, het risico op fraude hoog is of wanneer er sprake is van omslachtige, dure controleprocedures. In de tuinbouw kun je denken aan duurzaamheidscertificaten, (internationale) betalingsgaranties, beheer van ladingdragers en fusten, kwaliteitsbewaking, exportcertificaten of plantenpaspoorten.

Denk groot, start klein

Prachtig, denkt u misschien, maar ik wacht liever af totdat Blockchain zich bewezen heeft. Het klopt inderdaad dat de technologie nog in ontwikkeling is. Maar volgens de hype cycle van Gartner is de ‘piek van de overspannen verwachtingen’ inmiddels voorbij. Er ontstaan nu allerlei serieuzere toepassingen. Als die in een stroomversnelling komen, zal dat een grote impact hebben op ketensamenwerking in de tuinbouw.

Dat biedt kansen! Maar dan moet u er wel klaar voor zijn. En dat kan alleen maar door nu kennis en ervaring met Blockchain op te doen, bijvoorbeeld in praktische en behapbare pilots.

Sierteelt-innovators gevraagd

Een groep van voorlopers heeft daarom recent een voorstel ingediend bij de topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen voor een Blockchain-pilot in de sierteelt. De initiatiefnemers zijn Floricode, Addenda, Florpartners, Royal FloraHolland, Wageningen University & Research, TNO en Mprise Agriware. De pilot is onderdeel van een breed samenwerkingsproject over Blockchain in de land- en tuinbouw.

Deze pilot richt zich op het delen van gewasbeschermingsinformatie in de keten. Zo wordt per partij direct duidelijk welke middelen wanneer gespoten zijn, of die toegestaan zijn, welk certificaat van toepassing is en of de juiste middelen gebruikt zijn. Voorwaarde is natuurlijk wel dat telers middelengebruik per partij goed registreren in hun bedrijfsmanagementsysteem.

De pilot moet vooral de markt meer vertrouwen geven door correct gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de keten te borgen. Zodat gemakkelijk kan worden aangetoond dat voldaan wordt aan de wettelijke eisen, maar ook aan de eisen van retailers en het groeiende aantal duurzaamheidscertificaten. Be good and tell it! Recente incidenten, zoals de gif-Valentijnsboeketten van Greenpeace, laten zien dat dit vertrouwen verdiend moet worden. Bijvoorbeeld met behulp van Blockchain.

‍